قبل از پرداختن به تفاوت این دو مدل باتري بهتر است با این باتري ها آشنا شویم:
- هر دو باتري فوق از نوع اسید-سرب سیلد شده می باشند. اما اسید-سرب استفاده شده در باتري هاي AGM به شکل فیبر شیشه اي جذب شده می باشد، درحالیکه اسید-سرب استفاده شده در باتري هاي GEL به شکل ژل می باشد.
- هردو باتري دیپ سایکل می باشند، بدین معنی که برخلاف باتري هاي by Stand که تا 20 %مجاز به دشارژ آنها هستیم، این باتري ها را می توان تا 80 %دشارژ نمود.
- هر دو باتري قابلیت نصب به پهلو و حتی بصورت برعکس را دارند و جابجایی این باتري هاي بدون استرس می باشد.
- هر دو باتري قابلیت استفاده در محیط کم تهویه را دارند.
- ضریب خوددشارژي هر دو باتري بسیار پایین است. یعنی اگر باتري استفاده نشود در مدت زمان طولانی، شارژ باتري بصورت بسیار جزئی کاهش می یاید.
- عملکرد هر دوباتري درمقابل جریان هاي شارژ و دشارژ بالا بسیار مناسب است.
اما تفاوت عمده اي که بین این دو باتري است طول عمر سیکلی آنهاست. هر بار شارژ و دشارژ باتري یک سیکل نامیده می شود و طول عمر باتري ها بر اساس تعداد شارژ و دشارژ آنهاست. جهت برآورد طول عمر یک باتري سازندگان باتري تعداد سیکل باتري را بر اساس تابعی از عمق دشارژ آنها بیان می کنند. براي درك این موضوع به نمودارهاي ارائه شده توسط کارخانه سازنده دو مدل از باتري زیر مراجعه کنید.
نمودار طول عمر سیکلی باتري نوع GEL
نمودار طول عمر سیکلی باتري نوع AGM
بررسی دو نمودار بالا
با توجه به نمودارهاي فوق، فرض کنید اگر دو باتري را با عمق دشارژ 50 %دشارژ نمائیم، باتري نوع AGM حدود 700 تا 800 سیکل کارایی خواهد داشت، اما باتري مشابه نوع GEL حدودا 900 تا 1100 سیکل کارایی خواهد داشت. بدین معنی که طول عمر باتري نوع GEL حدود 28 %بیشتر از باتري هاي نوع AGM می باشد. این درحالی است که اختلاف قیمت باتري ها در حدود 10 %می باشد. از این رو مشتریانی که 10 %سرمایه اولیه بیشتري به باتري اختصاص می دهند قادر هستند 28 %طول عمر باتري را افزایش دهند.
طول عمر باتری های ریتار چقدر است؟
طول عمر باتری هایی که در سیستم بکاپ (خورشیدی، UPS و …) مورد استفاده قرار میگیرند را میتوان از دو جنبه مورد بررسی قرار داد.
1)طول عمر سالی
این عدد توسط سازنده باتری در کاتالوگ باتری با واحد سال نوشته می شود. طول عمر سالی باتری ریتار بر اساس گزارش سازنده باتری 12 سال می باشند. اما طول عمر باتری ها به تعداد دفعات شارژ و دشارژ آنها بستگی دارد که در ادامه توضیح داده شده است.
طول طول عمر سالی باتری ریتار Cycle Deep Ah 100
2) طول عمر سیکلی
هر بار شارژ و دشارژ باتری یک سیکل نامیده می شود. طول عمر سیکلی باتری ها عددی است که نشان می دهد یک باتری چه تعداد بار قابلیت شارژ و دشارژ شدن دارد. تولید کننده گان باتری این عدد را بصورت یک نمودار بیان میکنند.
طول عمر سیکل باتری ها بر در عمق دشارژ 30 ،%50 %و 100%
در نمودار فوق طول عمر سیکلی باتری ها ( یعنی تعداد دفعات شارژ و دشارژ شدن باتری ها) در سه حالت با عمق های دشارژ مختلف نشان داده است. بهتر است اول بدانیم عمق دشارژ چه مفهومی دارد.
عمق دشارژ
یک باتری کامال شارژ شده را مانند ظرفی پر از آب در نظر بگیرید. اگر شما 30 %آب ظرف را خالی کنید معادل این است که عمق خالی شدن آب 30 %است، اگر 50 %آب ظرف را خالی کنید معادل این است که عمق خالی شدن آب 50 %است و اگر ظرف را کامال خالی کنید عمق خالی شدن آب 100 %است. در باتری ها نیز دقیقا مشابه این اتفاق می افتد. اگر شما باتری را 30 %دشارژ کنید عمق دشارژ شما 30 %است ) این معادل این است که باتری شما 70 %شارژ دارد(. اگر شما باتری را تا آخر دشارژ کنید عمق دشارژ 100 %می باشد.
توجه کنید باتری تمایل دارند که بهیچ عنوان دشارژ نشوند و هرچه عمق دشارژ خالی باشد طول عمر باتری کاهش می یابد. باتری UPS باتری های هستند که حداکثر می توانند تا 20 %دشارژ شوند و اگر بیشتر دشارژ شوند باتری آسیب جدی می بیند و در مدت زمان کوتاه فاسد می گردد. اما باتری های خورشیدی باید قادر باشند تا عمق های دشارژ 80 %نیز دشارژ شوند، از این رو به این باتری ها باتری Deep Cycle یا باتری سیکل عمیق میگویند.
حال به نمودار برمیگردیم، محور عمودی ظرفیت باتری را نشان میدهد و محور افقی تعداد سیکل (تعداد دفعاتی که باتری می تواند شارژ یا دشارژ شود) نشان می دهد. براساس این نمودار، اگر اجازه دهیم باتری تا 50 %دشارژ شود، این باتری قادر است حدودا 800 سیکل کارایی داشته باشد، بدین معنی که 800 بار شارژ و دشارژ شود.
حال اگر فرض کنیم این شارژ و دشارژ شدن در هر شبانه روز یک بار اتفاق می افتد، حال اگر 800 را به 365 تقسیم کنیم طول عمر سیکلی بر اساس سال 2.2 سال بدست می آید. در صورتیکه اینورتر به برق شهر وصل شده باشد و باتری هر شبانه روز شارژ و دشارژ نشود بدیهی است که طوع عمر دستگاه بالا می رود.